บทคัดย่อ

วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์คือ  เพื่อศึกษาความเป็นมาของบทเพลงเจรียงพื้นบ้านในเขตจังหวัดสุรินทร์    เพื่อศึกษาคติธรรมที่ปรากฏในบทเพลงเจรียงเบรินพื้นบ้าน  เพื่อศึกษาบทบาทและอิทธิพลของบทเพลงเจรียงเบรินพื้นบ้านที่มีต่อชุมชน ท้องถิ่นจังหวัดสุรินทร์

จากการศึกษาวิจัยพบว่า  เพลงพื้นบ้านเจรียงเบริน วิวัฒนาการมาจากการเล่น “กัญต๊อบไก” ซึ่งมีการร้องโต้ตอบ มีดนตรีปี่อ้อประกอบ ต่อมาการเล่นชนิดนี้ ได้นำแคนเข้ามาเป่าประกอบทำนองเจรียงเบริน คล้ายๆกับหมอลำกลอน เรียกการเล่นชนิดนี้ว่า  “เจรียงเบริน”  การเล่นเจรียงเบรินมีองค์ประกอบต่างๆคือ ผู้เล่นชาย ๑ หญิง ๑ ดนตรีที่ใช้ประกอบคือแคน ซึ่งเป่าลายแมงภู่ตอมดอกเป็นส่วนใหญ่  สถานที่แสดงไม่จำกัดสถานที่จะเป็นที่ไหนก็ได้ที่เหมาะสม การแต่งกายแต่งแบบพื้นบ้านโบราณ ต่อมามีการพัฒนาให้หญิงนุ่งกระโปรง ชายสวมกางเกงขายาว ท่ารำจะมีท่ารำพื้นฐานคือ ท่ารำเดิน ท่ารำถอย ท่ารำเคียง ท่ารำเกี้ยว ท่ารำดีดนิ้ว และท่าเตะขา วิธีการเล่น จะเริ่มจากการบูชาครู เกริ่นครู แนะนำตนเองมีการบอกกล่าวถึงความสำคัญของงานและเจ้าภาพ แล้วเริ่มเจรียงถามตอบ เจรียงเรื่อง สุดท้ายจะเจรียงอวยพร และเจรียงลา

คติธรรมที่ปรากฏในบทเพลงเจรียงเบรินมีอยู่  ๒  ลักษณะคือ คติธรรมด้านหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนา และคติธรรมด้านจารีตประเพณีวัฒนธรรม  คติธรรมด้านหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนาในบทเพลงเจรียงเบรินจะกล่าวถึงคำสอนในเรื่องคติธรรมด้านการเมืองการปกครอง นักปกครองที่ดีจะต้องเป็นแบบอย่างที่ดีของปวงชนที่อยู่ใต้ปกครอง  ทำให้ผู้อยู่ใต้ปกครองเคารพนับถือยำเกรงและเชื่อถือให้ได้  และที่สำคัญคือต้องมีหลักธรรมสำหรับการปกครองบ้านเมืองด้วย  โดยเฉพาะหลักทศพิธราชธรรมซึ่งถือว่า เป็นหลักธร  รมสำหรับนักปกครองที่ดี  คติธรรมด้านประเพณีพบว่าประเพณีที่เกิดขึ้นในเมืองไทยมาจากพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนาเป็นส่วนใหญ่ชาวไทยมีความเชื่อความศรัทธาในสิ่งที่มองไม่เห็นเป็นอันดับแรกเมื่อบ้านเมืองเจริญมากขึ้นประเพณีบางอย่างก็เสื่อมสลายหายไปตามกฎของไตรลักษณ์ประเพณีไทยจึงมักมีหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาเข้าไปสอดแทรกไว้เสมอเพื่อเป็นคติเตือนใจให้ประชาชนได้ยึดถือเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตคติธรรมที่มีคุณค่าต่อประเพณีเช่น  ประเพณีบรรพ  อุปสมบท  โกนจุก, งานศพ  เป็นต้น

บทบาทและอิทธิพลของเพลงพื้นบ้าน “เจรินเบริน” ที่มีต่อชุมชนท้องถิ่นจังหวัดสุรินทร์พบว่า  เพลงเจรียงเบรินเป็นศิลปพื้นบ้านที่ให้ความบันเทิงในเทศกาลงานบุญงานประเพณีทั้งช่วยปลูกฝังคติธรรมข้อคิดอันหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนาข้อให้แก่สังคมช่วยอนุรักษ์ส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นโดยเฉพาะด้านภาษาเขมรอันเป็นเอกลักษณ์ท้องถิ่นให้คงอยู่  เป็นสื่อมวลชนพื้นบ้านทำหน้าที่ถ่ายทอดเรื่องต่างๆแก่ชุมชนเจรียงเบรินเป็นศิลปพื้นบ้านที่สำคัญควรแก่การศึกษาและจารึกไว้เพื่อให้อนุชนได้เรียนรู้และสืบทอดให้คงอยู่คู่ท้องถิ่นอีสานใต้

จากผลการวิจัยสรุปได้ว่า  หลักคติธรรมคําสอนที่ปรากฏในบทเพลงเจรียงเบรินเป็นปัจจัยสําคัญในการมีส่วนร่วมเพื่อช่วยเสริมสร้างศีลธรรมจริยธรรมให้เกิดขึ้นในสังคมอีกทั้งยังช่วยผดุงรักษาไว้ซึ่งประเพณีวัฒนธรรมอันดีงามและเป็นแบบอย่างที่ดีในการประพฤติปฎิบัติให้แก่บุคคลในชุมชนถือว่าเป็นการละเล่นพื้นบ้านที่มีคุณค่าสมควรที่จะได้รับการอนุรักษาไว้ให้อยู่คู่กับชุมชนและสังคมตลอดไป

ดาวน์โหลด